شروع غذای کمکی برای شیرخوار یک مرحله هیجان انگیز و در عین حال چالش برانگیز در خانواده است. ممکن است همیشه شروع تغذیه کمکی به روی روال پیش نرود .موارد زیر به شما در آغاز تغذیه تکمیلی موفق کمک خواهد کرد .
اصول کلی آغاز و تداوم تغذیه تکمیلی در شیرخواران:
- بعد از تغذیه شیرخوار با شیرمادر، غذای تکمیلی به او داده شود.
- بین اضافه كردن مواد غذایی جدید 5-3 روز فاصله گذاشته شود تا آلرژی شیرخوار به آن ماده غذایی یا نداشتن تحمل به آن مشخص شود.
- در صورتی كه شیرخوار به خوردن غذایی بی میلی نشان داد، مادر یا مراقب كودک پافشاری نکند و بلکه برای 2 تا 3 روز آن غذا را حذف و سپس دوباره شروع كند. می توان تا 10 بار مجددا این كار را تکرار كرد تا شیرخوار آن را بپذیرد.
- در ابتدا مواد غذایی باید به شکل یک جزئی (یک ماده غذایی) یا حداقل اجزا مانند فرنی (آرد برنج ، شیر مادر یا شیرپاستوریزه گاو ومقادیر ناچیزشکر) به شیرخوارداده شود.
- آرد برنج به عنوان یک ماده غذایی مناسب شناخته شده زیرا در دسترس خانواده بوده و احتمال آلرژی شیرخوار به آن بسیار كم است. فرنی تهیه شده از آرد برنج را می توان باشیر مادر یا مقدار كمی شیر پاستوریزه گاو تهیه نمود.اگرچه مصرف شیر پاستوریزه گاو برای كودكان زیر یک سال ممنوع است اما می توان از شیر گاو فقط بر اساس مقادیر توصیه شده در تهیه فرنی ، حریره بادام و شیر برنج استفاده نمود.
- غلظت و قوام غذای تکمیلی باید متناسب با سن شیر خوار باشد. به طوری كه غلظت اولین غذای تکمیلی مانند فرنی شبیه ماست معمولی بوده اما به تدریج بر حسب سن شیرخوار باید غلظت غذا را افزایش داده، به طوری كه غذای كودک از نیمه جامد به جامد تغییر یابد.
- پس از غلات می توان گوشت (گوسفند و مرغ) ، سبزی و میوه را در غذای شیرخوار گنجاند. گوشت ها ، سبزی ها و میوه ها را می توان به شکل پوره (بدون نمک یا شکر ) به شیرخوارداد. بنابراین بعد از معرفی فرنی و پوره گوشت می توان پوره سبزی ها و میوه ها (سیب ، گلابی ، موز رسیده ، هویج و سیب زمینی) را به غذای شیرخوار اضافه كرد.
- بعد از تحمل غذاهای یک جزئی یا حداقل اجزا مانند فرنی ، پوره گوشت ، پوره سبزی ها و میوه ها می توان تركیبی از دو یا چند ماده غذایی مانند سبزی ، میوه ، گوشت و غلات را به شکل پوره های تركیبی ، سوپ ، حلیم یا آش به شیرخوار داد.
- سپس می توان تركیبی از انواع مواد غذایی مانند تکه های كوچک ماكارونی ، سبزی یا گوشت كه بعضی از آن ها بافتی دارند كه كودک را به جویدن تشویق می كنند به شیرخوار داد.
- از 9 ماهگی غذاهای انگشتی مانند تکه های كوچک میوه های نرم و كاملا رسیده و سبزی های پخته مانند موز، گلابی، هلو، هویج، سیب زمینی، ماكارونی پخته شده، نان، پنیر، تکه های كوچک گوشت پخته شده و ریز ریز شده یا چرخ كرده بدون چربی یا كوفته قلقلی كاملا پخته شده یا با پشت قاشق له شده به شیرخوار معرفی می شود. لازم به ذكر است میوه ها باید كاملا رسیده و نرم باشند و در غیر این صورت ابتدا باید پخته شده و سپس به كودک داده شوند.
- انوع گوشت ها مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهی و همچنین تخم مرغ (سفیده وزرده) را باید به طور روزانه و یا در هر زمان ممکن به او داد. پس از معرفی گوشت ، می توان روزانه 30 گرم گوشت در غذای شیرخوار گنجاند.
- ترتیبی كه غذاها دارند اهمیت كم تری نسبت به قوام و بافت غذا دارد.
- مواد غذایی چه از نظر نوع و چه از نظر مقدار باید به تدریج به برنامه غذایی شیرخوار اضافه شود .
- در برنامه غذایی كودک ، تنوع در نظر گرفته شود. به تدریج از گروه های اصلی غذایی شامل نان و غلات، گوشت و تخم مرغ ، حبوبات و مغزدانه ها ، سبزی ها ، میوه ها و لبنیات (ماست پاستوریزه و پنیر پاستوریزه كم نمک) در غذای كمکی استفاده شود. تنوع غذایی و میزان غذا با سن شیرخوار افزایش یابد. معرفی مواد غذایی از هر گروه غذایی باید بر اساس سن شیرخوار انجام شود. تا پایان ماه هفتم تمام گروه های غذایی باید به تدریج به شیرخوارمعرفی شوند.
- از سبزی های سبز تیره و نارنجی و میوه های زرد و نارنجی مانند هویج ،جعفری، گشنیز، كدو حلوایی ، طالبی، مركبات و زردآلو كه منابع غذایی ویتامینA و C هستند در غذای كمکی استفاده شود.